شیوه‌های تقلید صبای کاشانی در خداوندنامه از شاهنامه فردوسی

نویسندگان

چکیده مقاله:

منظومة خداوندنامه از فتحعلی­خان صبای کاشانی (1179-1238 ق.) شاعر پارسی­گوی اواخر قرن دوازدهم و اوایل قرن سیزدهم از شاعران مکتب بازگشت ادبی است. این حماسه دینی که حاوی دوازده هزار بیت در بحر متقارب مثمّن محذوف است، به تقلید از شاهنامة فردوسی سروده شده و در شرح حال پیامبر اکرم (ص) ، معجزات وی و غزوات امیرالمؤمنین علی(ع) است؛ از جمله  بیت زیر: فردوسی: سپهبد  به اسب اندرآورد پای          تو گفتی که گردون برآمد ز جای صبا: پیمبر به ارغون درآورد پــای          تو گفتی دو گیتی بـرآمد زجــای صبای کاشانی در سرودن این منظومه وامدار اصطلاحات و ترکیبات و لغات شاهنامة فردوسی است. گاه نیز با اندکی تصرّف در تعبیرات شاهنامه دست به تعبیرآفرینی می­زند. او از زبان فخیم و پرطنطنه و باشکوه فردوسی (سبک خراسانی) استفاده­ کرده­است که طبیعتاً هدف شاعران بازگشت نیز همین بوده تا زبان کهن را احیا و از انحطاط زبان جلوگیری کنند. سرایندۀ خداوندنامه در خلق صور خیال از جمله «استعاره و تشبیه» ابتکاری نداشته و از تصویرسازی شاعر طوس بهره مند شده است. نگارندگان در این مقاله سعی دارند تا شیوه­های تقلید صبا از فردوسی را با ذکر شواهد از دیدگاه واژگان و نحو، قالب­بندی، صور خیال (تشبیه و استعاره)، ترکیبات و تعبیرات و... تبیین کنند.  

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

شیوه های تقلید صبای کاشانی در خداوندنامه از شاهنامه فردوسی

منظومه خداوندنامه از فتحعلی خان صبای کاشانی (1179-1238 ق.) شاعر پارسی گوی اواخر قرن دوازدهم و اوایل قرن سیزدهم از شاعران مکتب بازگشت ادبی است. این حماسه دینی که حاوی دوازده هزار بیت در بحر متقارب مثمّن محذوف است، به تقلید از شاهنامه فردوسی سروده شده و در شرح حال پیامبر اکرم (ص) ، معجزات وی و غزوات امیرالمؤمنین علی(ع) است؛ از جمله بیت زیر: فردوسی: سپهبد به اسب اندرآورد پای تو گفتی که گردون برآمد ...

متن کامل

تصحیح و تعلیقات خداوندنامه ی صبای کاشانی (قسمت پنجم)

چکیده «فتحعلی خان صبای کاشانی» فرزند آقا محمّد ضرّابی، از شعرای بزرگ روزگار قاجار و ملک الشعرای دربار فتحعلیشاه می باشد که در حدود سال 1179 هـ.ق در کاشان به دنیا آمد. وی در زادگاهش به تحصیل علوم و فنون پرداخت. در شعر و شاعری، شاگرد حاج سلیمان صباحی بیدگلی بود و تخلّص خود را از جزء نخستین کلمه ی صباحی گرفت. از صبا دیوان اشعاری به جا مانده که شامل: قصاید، ترکیب بند، ترجیع بند، غزلیات، قطعات و ...

15 صفحه اول

تصحیح و تعلیقات خداوندنامه صبای کاشانی (قسمت دوم)

«فتحعلی خان صبای کاشانی» از استادان شعر در عهد قاجاری است . وی از شعرای قصیده سرای مشهور و ملک الشّعرای فتحعلی شاه بود و در اوان جوانی نزد صباحی بیدگلی شاعر معروف قرن دوازدهم تلمّذ می کرد و سپس به دربار زند رفت و چند گاهی مدّاح لطفعلی خان زند بود و پس از بر افتادن حکومت لطفعلی خان و مأموریت باباخان، برادرزاده ی آقا محمدخان قاجار به حکومت فارس، به خدمت او درآمد و به مدّاحی وی پرداخت و چون باباخان قا...

15 صفحه اول

تصحیح و تعلیقات خداوندنامه صبای کاشانی بخش سوم

فتحعلی خان متخلص به «صبا» و ملقب به ملک الشعراء، وی در اصل از مردم آذربایجان و از خاندان امرای دنبلی است و سلسله نسب او چنین است: فتحعلی بن آقامحمد بن امیرفاضل بیک بن امیر شریف بیک بن امیر غیاث بیک... که به سی و یک پشت به یحیی بن خالد برمکی می-رسد. تاریخ تولد صبا را 1179 هجری قمری یا 1180 نوشته اند. از آثار او می توان به شهنشاه نامه، خداوندنامه، عبرت نامه، گلشن صبا و دیوان اشعار اشاره کرد. مو...

15 صفحه اول

تصحیح و تعلیقات خداوندنامه صبای کاشانی بخش چهارم

فتحعلی خان کاشانی متخلص به «صبا» پرکارترین شاعر دور? قاجار است. اگرچه زادگاه وی کاشان بوده، اما اجدادش آذربایجانی و از خاندان «دنبلی» بوده اند. تاریخ تولد صبا را 1179 هجری قمری یا 1180 نوشته اند. مهمترین آثاری که از صبا بر جای مانده است عبارتند از: شهنشاه نامه، خداوندنامه، عبرت نامه، گلشن صبا و دیوان اشعار. کثرت و تنوّع اشعار صبا باعث شده برخی تذکره نویسان در مورد وی اغراق کنند و او را بر شاعران...

15 صفحه اول

تصحیح انتقادی مثنوی خداوندنامه ملک الشعرا صبای کاشانی (بخش چهارم: از غزوه احد تا وفات پیامبراکرم (ص))

چکیده: فتحعلی خان صبای کاشانی در اواخر قرن دوازدهم در شهر کاشان به دنیا آمد . درباره تاریخ تولد وی تردید وجود دارد. برخی آن را سال 1178 ه.ق و برخی 1180 ه.ق دانسته اند. او با علاقه ای که به حماسه و حماسه سرایی داشت توانست خود را با نوشتن شهنشاه نامه و خداوندنامه به جرگه حماسه سرایان ایران وارد سازد. حماسه از جمله انواع شعر است که به معنی شجاعت و دلاوری است و در اصطلاح به شعری گفته می شود ک...

15 صفحه اول

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 4  شماره 3

صفحات  39- 58

تاریخ انتشار 2012-11-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023